بقولات، ازجمله گياهان زراعي هستند كه در سراسر دنيا كشت مي‌شوند و به شرايط آب‌وهوايي گوناگون از معتدل تا گرمسير و از مرطوب تا خشك، سازگاري يافته‌اند. اين محصولات، ارزش غذايي زيادي دارند و يكي از مهم‌ترين منابع گياهي سرشار از پروتئين مي‌باشند؛ به‌طوري‌كه حبوبات كه از بقولات دانه‌اي به‌شمار مي‌روند، بعد از غلات، دوّمين منبع مهم غذايي انسان محسوب می‌شوند. همچنین، بقولات علوفه‌اي مانند يونجه و...، در تغذية دام و درنتيجه تأمين پروتئين حيواني، نقش بسيارمهمي دارند. اين گياهان به‌خاطر همزيستي با باكتري‌هاي تثبيت‌كنندة نيتروژن هوا، در حاصلخيزي خاك تأثير بسيارمثبتي دارند. افزون بر اين، بقولات به‌صورت كود سبز براي تقويت و بهبود ويژگي‌هاي فيزيكي خاك به‌كار مي‌روند. در شرايط كنوني، تعداد ارقام هركدام از محصولات نخود، عدس، نخودفرنگي و باقلا در كشور بسيار اندك بوده و طي20سال گذشته، تعداد بسیار محدودی رقم آزاد شده است. به‌اين‌ترتيب در وضعيت کنونی، توجّه به تحقيقات بقولات در كشور از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.
با توجه به پیشینة دیرین كشت‌وكار اين محصولات و سازگاري آنها با شرايط آب‌وهوايي استان‌هاي خراسان، ضرورت انجام تحقيقات منسجم، هدفمند و درازمدت دربارة اين محصولات، به‌طور كامل احساس مي‌شود. لذا در همين راستا، گروه پژوهشي بقولات با گرايش ويژه به حبوبات، در اين پژوهشكده ايجاد شد تا با برنامه‌ريزي پایه‌ای، تحقيقات حبوبات را در زمينه‌هاي مختلف زراعي، بِه‌نژادي و بيوتكنولوژي سامان ببخشد.
هم‌اكنون پژوهشگران اين گروه، با گرايش‌هاي مختلف و پیشینة تحقيقات طولاني در زمينة حبوبات، طرح‌ها و پروژه‌هاي جامعي را در زمينه تحمل در برابر سرما، خشكي، علف‌های‌هرز و مقاومت در برابر بيماري در بخش‌هاي زراعي، اكوفيزيولوژيك و بيوتكنولوژي دردست اجرا دارند و اميد مي‌رود در آينده‌اي نه‌چندان‌دور، جامعة كشاورزي از نتايج آن، از جمله معرفی یا آزادسازی ارقام یا ژنوتیپ‌های متحمل به تنش‌های محیطی بهره‌مند گردد. اين گروه، در راستاي اهداف اصولي و درازمدت، با ايجاد و تأسيس بانك‌بذر حبوبات، تاكنون نزديك به 1000نمونة نخود و 500نمونة عدس را از سراسر كشور و نيز برخي كشورهاي دیگر، گرد‌آوري نموده و آنها را دسته‌بندي و كُدگذاري نموده است.