در حاشیه خیابان ضلع شرقی سازمان مرکزی دانشگاه فردوسی مشهد و در محوطه و حاشیه خیابان ضلع غربی دانشکده کشاورزی، درختانی کاشته شده‌اند که در اوایل فصل بهار مملوّ از گُل‌های درشت و زیبا شده و نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌نمایند. این درختان وارداتی که گونه‌ای Paulownia هستند در ایران به نام پالونیا شناخته شده‌اند؛ اما بهتر است همان‌طور که در کتاب «شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران» (مظفریان، 1391) آمده است، آن‌ها را گُل انگشتانه درختی بنامیم.

گُل‌های این درختان شباهت زیادی به گل‌های گیاه دارویی گل انگشتانه (Foxglove) با نام علمی Digitalis purpurea دارند و به همین جهت، آن‌ها را Foxglove tree یا «گل انگشتانه درختی» نامیده‌اند.

در منابع فارسی و به شکل رایج، این درخت را در ایران P. tomentosa ذکر کرده‌اند؛ اما طبق مطالعات گیاه‌شناسی که توسط پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی انجام شده است، درختان کاشته‌شده از این گیاه در پردیس دانشگاه، همگی P. elongata هستند.

در P. tomentosa تاج درخت پهن و چتری، سطح میوه پوشیده از کرک‌های غده‌دار متراکم و چسبناک، دندانه‌های کاسه تا نصف طول کاسه بریده و خامه، از پرچم‌ها کوتاه‌تر است؛ اما در P. elongata تاج درخت مخروطی پهن، سطح میوه نارس کرک‌دار و به‌تدریج با رسیدن میوه بی‌کُرک‌شونده، دندانه‌های کاسه گل تا یک‌سوم بریده و خامه، بلندتر از پرچم‌ها می‌باشد.

جنس Paulownia قبلاً در تیره گل میمون (Scrophulariaceae) جای داشت؛ اما طبق تحقیقات جدید گیاه‌شناسی، در تیره مستقلی به نام Paulowniaceae قرار داده شده است. این جنس در دنیا هفت گونه دارد که عمدتاً بومی چین، ویتنام و لائوس هستند و در سایر مناطق از جمله ایران به صورت «کاشته‌شده» وجود دارند.

در گل انگشتانه درختی، از ابتدای فصل پاییز غنچه‌ها تشکیل می‌شوند که به‌صورت خوشه‌های باز و نمدی‌رنگ، درخت را آذین می‌کنند و پس از شِش ماه، در اوایل فصل بهار غنچه‌ها شکفته شده و درخت، سرشار از گُل‌های صورتی مایل به بنفش کم‌رنگ می‌گردد. عمر این گل‌ها کوتاه بوده و پس از یک ماه همگی می‌ریزند و در تعداد بسیار اندکی از آن‌ها میوه تشکیل می‌شود. تمام گیاه را بالقوه سمّی دانسته‌اند، ولی در طبّ سنتی چین برای مداوای برخی امراض، به‌صورت استعمال خارجی از آن استفاده می‌شود.

از کاشت این درختان در نزدیکی زیرساخت ها، تاسیسات شهری و ساختمانی جداً باید پرهیز نمود؛ زیرا درختان سریع‌الرشدی هستند که می‌توانند با ریشه‌های قوی و مهاجم خود، آسیب جدّی به ابنیة مجاور خود وارد کنند؛ اما کاشت آن‌ها در سایر مناطق برای فضای سبز و استحصال چوب به لحاظ اقتصادی گزینه بسیار مناسبی است. 

12345