کشف گونهای جدید از پیازهای کوهی در استان خراسان شمالی و نامگذاری آن به یاد یکی از شهدای محیطبان
پژوهشگران گروه گیاهشناسی پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد در طی سفرهای تحقیقاتی در منطقه حفاظتشده گلول و سرانی و مناطق مجاور آن در شهرستان شیروان (استان خراسان شمالی)، نمونههایی از پیازهای وحشی را جمعآوری کردند که پس از بررسیها و مطالعات همهجانبه مشخص شد که گونهای ناشناخته و جدید از جنس Allium میباشد. این پژوهشگران نام این گیاه تازهکشفشده را به یاد و افتخار محیطبان شهید سعید پرهام، Allium parhamii (پیاز پرهامی) نامگذاری و ثبت کردند. شهید پرهام، از محیطبانان خدوم خراسان شمالی، در تاریخ دهم آذرماه سال 1389 در حین انجام وظایف سازمانی و حفاظت از ذخایر طبیعی میهن در منطقه حفاظتشده گلول و سرانی به ضرب گلوله شکارچیان متجاوز به شهادت رسید.
بررسیهای ریختشناسی، ریزساختار سطح بذر به وسیله میکروسکوپ الکترونی و همچنین مطالعات کروموزومی نشان داد که این گونه جدید از گونههای خویشاوند نزدیک خود کاملاً متمایز میشود. پیاز پرهامی به گروهی از پیازهای کوهی تعلق دارد که بر اساس قرابتهای تبارشناختی به کمک توالیهای ژنی در DNA آنها، از نزدیکترین خویشاوندان پیازهای زینتی هستند. همچنین این گونه بر اساس معیارهای اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت، در گروه «در خطر بحرانی» طبقهبندی شده است. رویشگاه طبیعی این گیاه در ذخیرهگاه زیستکره کپهداغ واقع شده است که یکی از نقاط داغ تنوع زیستی گیاهی در شمال شرق ایران محسوب میشود و حفاظت از ذخایر طبیعی این مناطق از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مقاله علمی این اکتشاف که بخشی از نتایج پژوهشهای دکتر مریم بهروزیان پژوهشگر پسادکتری پژوهشکده علوم گیاهی به سرپرستی دکتر فرشید معماریانی است، در مجله تخصصی گیاهشناسی Phytotaxaبه چاپ رسیده و تصویر روی جلد شماره 538 این مجله نیز به عکسی از گونه جدید Allium parhamii مزین شده است. علاقمندان میتوانند این مقاله را در لینک زیر مطالعه کنند.
https://www.researchgate.net/publication/358976083